برخی اطلاعات زمینه ای، حقایقی را فاش می کنند که کاربر به میل خود حاضر به بازگوکردن آنها نیست؛ بنابراین آگاهی از این اطلاعات، می تواند برخی خطراتی را که از این راه متوجه امنیت و حریم خصوصی کاربران می شود، تا حد مطلوبی کاهش دهد.

وایمکس نیوز - به گزارش روز سه شنبه از مرکز ماهر، امروزه بیشتر سامانه های رایانه ای به ویژه شبکه های اجتماعی، اطلاعاتی را از کاربران خود به دست آورده و ذخیره می کنند تا از آن برای ارائه سرویس های دقیق تر و مفیدتر استفاده کنند.
بخشی از این اطلاعات به صورت مستقیم از خود کاربران پرسیده می شود و بخشی دیگر به صورت ضمنی، از ویژگی های محیط استخراج می شود که به آنها 'اطلاعات زمینه ای' گفته می شود.
اطلاعات زمینه ای (Contextual Information)، طیف وسیعی از اطلاعات ثانویه مانند فراداده ها هستند که در کنار محتوای اصلی قرار گرفته و داده های جدیدی به آن می افزایند.
همانطور که کاربران باید در زمان انتشار اطلاعات به مسائل امنیتی و حریم خصوصی آگاه باشند تا از خطرات احتمالی در امان بمانند، در مورد اطلاعات زمینه ای نیز باید آگاهی کافی از خطرات ناشی از انتشار آنها و راهکارهای مقابله با این خطرات را داشته باشند.

جزئیات مربوط به فایل ها
هر فایل یا پرونده ‏ای که روی رایانه، تلفن همراه، دوربین عکاسی و هر دستگاه دیگری ذخیره شده، حاوی مجموعه ای از اطلاعات زمینه ای است که می توان آنها را مشاهده و در برخی مواقع نیز تغییر داد.
برای نمونه، در سیستم عامل ویندوز می توانید با ورود به گزینه Properties از طریق زبانه Details اطلاعات زمینه ای مرتبط با هر فایل را مشاهده کنید. در هر سیستم عامل دیگری نیز دسترسی به چنین گزینه هایی به سادگی امکان پذیر است.
نکته دیگری که حائز اهمیت است، دسته بندی این اطلاعات از نظر محتوای آنها است. اطلاعات زمینه ای وسیعی در دسته های متعدد، در هنگام استفاده روزمره از سرویس های رایانه ای، توسط ابزارهای مختلف ذخیره می شوند.

اطلاعات زمانی
متداول ترین نوع اطلاعات زمینه ای، اطلاعات مرتبط با زمان هستند. کمتر نرم افزار یا سامانه ‏ای را می بینیم که اتفاقاتی راکه رخ می دهند، واقعه نگاری (Logging) نکند. برای مثال می توان به تاریخ تولید و آخرین ویرایش یک فایل، تاریخچه ای از ورودهای کاربران به سامانه ها و تاریخ ثبت یک پیام یا رویداد در یک شبکه اجتماعی اشاره کرد. 

اطلاعات مکانی
اطلاعات مکانی شامل اطلاعاتی است که به توصیف موقعیت جغرافیایی یا معرفی اماکن مرتبط با محتوای اصلی می پردازند. این اطلاعات به خصوص در حوزه دستگاه های قابل حمل نظیر تلفن همراه، تبلت و لپ تاپ اهمیت ویژه ای پیدا می کند.
ممکن است این اطلاعات را به انواع روش ها مانند اطلاعاتی که کاربر وارد کرده نظیر کشور محل سکونت، استفاده از اطلاعات GPS موجود روی دستگاه ها و حتی تخمین مکان از روی اطلاعات دیگری نظیر آدرس IP و دکل های ارتباطی نزدیک، جمع آوری کرد.
بسیاری از نرم افزارها، به خصوص شبکه های اجتماعی امکان الصاق اطلاعات مکانی به تصاویر، متن ها و به طور کلی پیام های کاربران را فراهم می کنند و در برخی موارد این فرآیند به صورت خودکار اجرا شده و تا زمان اعلام صریح کاربر مبنی بر غیرفعال سازی این ویژگی، برچسب گذاری مکانی (Geo-Tagging) ادامه خواهد یافت.

اطلاعات توصیفی محتوا
این دسته از اطلاعات زمینه ای، محتوای اصلی را از نظر ویژگی های جانبی توصیف می کنند. برای مثال، ابعاد یک تصویر، مدت زمان یک فایل صوتی یا ویدئویی و شماره نسخه فایل اجرایی یک نرم افزار از جمله نمونه های این اطلاعات هستند.
در بسته های ارسالی روی شبکه نیز می توان این دسته از اطلاعات زمینه ای مانند نام و نسخه سیستم عامل و مرورگر کاربر، نام و مدل نرم افزار کارگزار وب و از این دست اطلاعات را مشاهده کرد.

اطلاعات صاحب و سازنده محتوا
در نهایت یکی از مهمترین دسته های اطلاعات زمینه ای، اطلاعاتی است که در مورد صاحب یک دستگاه و یا افراد و ابزارهای دخیل در ساخت یک محتوا ذخیره سازی می شوند. برای مثال، نام آلبوم و خواننده یک فایل موسیقی، مشخصات نویسنده یک فایل متنی، اطلاعات دوربین عکاسی که یک تصویر با آن گرفته شده و شماره تماس صاحب یک تلفن همراه از انواع اطلاعات زمینه ای هستند.
در هر ارتباط و ارسال هر پیام، حجم قابل توجهی از اطلاعات زمینه ای نیز ممکن است منتشر شوند؛ اطلاعات زمینه ای به این دلیل که توضیحات بیشتری در مورد شرایط و محیط ارائه می کنند، این امکان را فراهم می آورند تا خدمات مؤثرتر و متنوع تری در اختیار کاربران قرار گیرد. به عنوان نمونه، بسیاری از وب ‏گاه ها از روی اطلاعات زمینه ای کاربر، تشخیص می دهند که چه خدماتی برای ارائه به وی اهمیت بیشتری دارد و این خدمات را با اولویت بالاتر در اختیار کاربر قرار می دهند تا رضایت وی هرچه بیشتر جلب شود.
توجه به این نکته ضروری است که آگاهی اطلاعات زمینه ای می تواند منجر به شناسایی و ردیابی افراد، آگاهی از الگوهای رفتاری آنها و در نهایت، فراهم کردن امکان زیرنظرگرفتن کاربران برای افراد مختلف شود.
پس از شناخت اطلاعات زمینه ای و انواع آنها، آگاهی از خطراتی که انتشار بی رویه این اطلاعات می تواند به همراه داشته باشد و همچنین راهکارهای مقابله با این تهدیدات ضروری است.